Kính chúc Quí Vị
một mùa Giáng sinh bình an
một năm mới an lạc và hạnh phúc
Dù theo
bất cứ tôn giáo hay tín ngưỡng nào,
muốn
được an lạc và hạnh phúc
con
người phải sống cuộc đời lương thiện,
làm
lành lánh dữ
không
hỗ thẹn lương tâm.
VP. PHẬT-HỌC TỊNH-QUANG
CANADA
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
LINK:
AN LẠC
VÀ HẠNH PHÚC
Tỳ-Khưu Thích-Chân-Tuệ
Trên
thế gian này, an lạc và hạnh phúc
là
niềm ao ước, mong muốn của tất cả mọi người, không phân biệt màu da, sắc tộc
hay tôn giáo. Người theo bất cứ tôn giáo nào trên thế giới cũng đều muốn có
được một cuộc sống an lạc và hạnh phúc ngay hiện tại, trước khi từ giã cõi đời
này ra đi, về cõi niết bàn hay thiên đàng.
Cuộc
sống an lạc và hạnh phúc không phân biệt, không dành riêng cho người giàu
nghèo, học thức, địa vị, hay nam phụ lão ấu.
Cuộc
sống an lạc và hạnh phúc chỉ có với những ai "biết" cách sống an lạc và hạnh phúc mà thôi.
Nhiều
khi chúng ta nghĩ an lạc và hạnh phúc
do
tạo hóa ban cho, do cầu nguyện Trời Phật hay thượng đế, thần linh mà được. Bởi
vậy cho nên, khi gặp khổ đau và phiền não, con người thường tìm kiếm bình an
trong sự cầu nguyện, hay mong đợi sự ban ơn cứu rổi của thần linh hay thượng
đế.
Chúng
ta thử hỏi
có mấy
ai được bình yên, được an lạc và hạnh phúc qua sự cầu nguyện suông như thế?
Thí
dụ như có người bị bệnh, nếu chỉ biết cầu khẩn, van xin bác sĩ, cho mình khỏi
bệnh, như vậy chưa đủ. Người đó phải chịu nghe lời dặn, phải chịu uống thuốc,
phải chịu tập thể dục, phải chịu kiêng cử, thì mới có nhiều hy vọng khỏi bệnh
được.
Hơn
nữa chúng ta thử suy nghĩ: mình có xứng đáng được hưởng an lạc và hạnh phúc như
đã mong cầu hay không?
Nếu
có, thượng đế là đấng toàn năng,
chí
công vô tư, đã ban cho chúng ta rồi, đâu cần phải cầu nguyện?
Nếu
không, chúng ta có cầu nguyện cũng vô ích mà thôi.
* *
*
Trong
quá khứ xa xưa, việc tin tưởng thần linh chỉ để an ủi những người quá khổ đau
chưa tìm được lối thoát.
Ngày
nay, nếu con người không chịu tích cực chữa bệnh cho chính mình mà chỉ biết cầu
khẩn, van xin, chỉ biết đem toa thuốc đọc tụng hằng trăm ngàn lần thì bác sĩ
hay thần linh cũng bó tay mà thôi.
Có
người còn mê tín hơn, khi gặp cảnh ngộ khổ đau và phiền não, bèn đi coi bói,
xem tướng, đoán vận mạng ở những ông bà thầy bói, là những người không còn
phương kế sinh nhai nào khác, ngoài chuyện tán dóc dựa theo tâm lý của con
người, để gạt người khổ đau nhẹ
dạ.
Họ
bảo người đó về nhà, đổi cái cửa, sửa cái giường, phá cái tường, xoay cái bếp,
dán bùa cùng khắp cửa lớn, cửa sổ, cầu tiêu, nhà bếp, với hy vọng được bình
yên, được tai qua nạn khỏi, được an lạc và hạnh phúc!
Thực
ra làm như vậy chỉ gây thêm phiền toái trong gia đình, bởi vì đâu phải ai cũng
tin những điều mê tín đó, chứ làm sao có được an lạc và hạnh phúc?
Muốn có được an lạc và hạnh phúc,
chúng
ta hãy tích cực tìm hiểu thế nào là an lạc,
thế
nào là hạnh phúc, hạnh phúc từ đâu tới, an lạc từ đâu có,
để
rồi chúng ta
cố gắng thực hiện cho bằng được
cuộc
sống an lạc và hạnh phúc ngay hiện tại, trên thế gian này, bằng chính quyết tâm và nỗ lực của chúng ta.
Người
ta ở đời thường quan niệm hạnh phúc qua hình ảnh của một cuộc sống đầy đủ vật
chất và tinh thần.
Người
ta thấy một người có nhà cao cửa rộng, có vợ chồng con cái đàng hoàng, có công
ăn việc làm tốt, có địa vị trong xã hội, thì liền cho đó là hạnh phúc và mơ ước
có được một cuộc đời như thế.
Quan
niệm như vậy có nghĩa là người ta chỉ biết
cái
hạnh phúc bên ngoài,
cái
hạnh phúc trước mắt của ngày hôm nay,
chứ
chưa phải là hạnh phúc "thực sự và vĩnh cửu".
Chúng
ta hãy chuẩn bị tư tưởng, tìm hiểu
thế nào là an lạc và hạnh phúc thực sự và vĩnh cửu.
Nếu
không, dù có được cái hạnh phúc vật chất như hằng mơ ước, chúng ta cũng không
thực sự có được an lạc và hạnh phúc lâu dài.
Tại
sao vậy?
Bởi
vì dù người có hạnh phúc vật chất, chưa chắc có an lạc tinh thần. Thí dụ như
chúng ta trúng số độc đắc kỳ này, chúng ta có thừa khả năng để sắm xe hơi, xây
nhà lầu, tạo dựng một cuộc sống vật chất giàu sang, sung sướng. Nhưng thử hỏi,
như vậy, chúng ta có an lạc và hạnh phúc hay không?
Một
cuộc sống đầy đủ về vật chất của ngày hôm nay chưa chắc đã tồn tại vĩnh viễn
cho đến ngày mai. Cuộc đời biến đổi không cùng, không ai có thể biết được ngày
sau của mình sẽ ra sao. Ngày sau sẽ ra sao, là câu hỏi không có câu trả lời.
Ðừng đi kiếm câu trả lời nơi mấy ông bà thầy bói, vô ích, phí công, phí sức,
phí tiền bạc, phí thời gian.
Tại
sao vậy?
Bởi
vì các ông bà thầy bói còn chưa biết ngày sau của họ thế nào nữa kìa! Trước
đây, có ai ngờ được rằng ngày nay người dân Việt chúng ta sống lưu lạc khắp nơi
trên quả địa cầu này hay không.
Những
cái chúng ta có hôm nay,
ngày
mai có thể bị biến đổi, hư hoại hay mất đi,
lúc đó
chúng ta sẽ nghĩ sao?
Lòng
tiếc nuối tiền tài, của cải, tài sản, đâu làm cho cuộc sống của chúng ta được
an lạc và hạnh phúc. Những công ăn việc làm khấm khá hôm nay, có thể thất bại
ngày mai.
Lúc
đó, chúng ta sẽ nghĩ sao, lòng tiếc nuối công ăn việc làm hôm qua, đâu làm cho
cuộc sống hôm nay được an lạc và hạnh phúc.
Những
quan hệ bạn bè tốt đẹp hôm nay có thể sẽ biến đổi ngày mai, có thể trở nên thù
nghịch, tai hại không thể lường trước được.
Vì
là bạn bè chí thân chí thiết với nhau hôm qua, chúng ta đã trót dại tâm sự quá
nhiều điều thầm kín riêng tư, về lý lịch, về tình cảm, về công việc làm ăn, bí
mật nghề nghiệp chẳng hạn, ruột gan phèo phổi đem ra phơi ráo, để rồi hôm nay,
quan hệ không còn tốt đẹp nữa, họ đem những chuyện biết được công khai trước dư
luận, trước mọi người, chúng ta nghĩ sao? Lòng bực tức, oán thù, giận dữ, đâu
làm cho cuộc sống của chúng ta được an lạc và hạnh phúc.
Những
người thân thích, quyến thuộc như cha mẹ, anh chị em, vợ chồng, con cái của
chúng ta, đâu phải vĩnh viễn tồn tại trên thế gian này. Ðến lúc những người
thân thuộc đó có mệnh hệ nào, hoặc từ giã chúng ta ra đi, chúng ta nghĩ sao?
Lòng thương yêu, trìu mến, tiếc thương, đâu làm cho cuộc sống của chúng ta được
an lạc và hạnh phúc.
Tất
cả những của cải vật chất,
những
thứ có hình tướng, mà chúng ta có thể dùng cặp mắt thường để nhìn thấy được,
dùng bàn tay để xúc chạm được, trên thế gian này,
đều
phải trải qua bốn giai đoạn:
"sinh, trụ, dị, diệt".
Nghĩa
là mọi thứ của cải vật chất, có hình tướng, nhỏ như cái bàn, cái ghế, nhà cửa,
cây cối, lớn như dãy núi, quả địa cầu, đều được hình thành, bằng cách này hay
cách khác,
gọi
là "sinh", hiện diện
trên thế gian này một khoảng thời gian nào đó,
gọi
là "trụ", tồn tại được
vài năm hay vài chục năm, vài trăm năm hay mấy ngàn năm, thậm chí vài triệu
năm, cũng phải đến giai đoạn biến đổi, hư hoại,
gọi
là "dị", và cuối cùng
cũng tan rã, biến mất,
gọi
là "diệt".
Chúng
ta nên biết thêm rằng các thứ vật chất, có hình tướng nói trên đây, bao gồm cả
cái thân thể nặng mấy chục ký lô của chúng ta, trong kinh sách thường gọi là "thân tứ đại", gồm có địa, thủy, hỏa, phong, tức là đất,
nước, lửa, gió hợp thành này,
hay
nói cách khác,
cái
thân bằng đất sét nhồi với nước rồi phù hơi nóng vào mà thành, cũng phải trải
qua bốn giai đoạn "sinh, trụ, dị,
diệt" không thể khác được!
Chúng
ta được cha mẹ sinh ra, lớn lên, trưởng thành, trụ thế được vài chục năm, rồi
đến thời kỳ cơ thể biến dị, trở nên già nua, da dẻ nhăn nhúm, lưng còm, má hóp
và cuối cùng rồi cũng bị hủy diệt.
Ðược
trải qua đủ bốn giai đoạn "sinh, trụ, dị, diệt" như thế, chúng ta
thực sự có nhiều phước báo, sống được trăm tuổi, do tích lũy phước thiện nhiều
đời trước và đời này.
Cũng
có biết bao nhiêu người trên thế gian này không trải qua đủ bốn giai đoạn như
thế.
Có
người chỉ có "sinh" mà không đến được các giai đoạn: "trụ, dị, và diệt"!
Có
người chỉ có "sinh" và "trụ" một thời gian ngắn,
cơ thể chưa được "dị",
thì đã bị "diệt" rồi!
Ðó
chính là những người đã ít tu nhơn tích phước, lại còn tạo nhiều nghiệp báo
xấu!
Có
tu nhơn tích phước,
mới
hưởng lộc và trường thọ.
Sống
lâu mà thiếu phước thì khổ hơn là chết sớm cho rồi!
Thông
thường,
chúng
ta chỉ thấy người khác qua đời mà không bao giờ dám nghĩ tới có lúc nào đó,
chúng ta cũng phải từ giã cõi đời này như bao nhiêu người khác.
Nếu
lúc nào cũng luôn luôn nhớ nghĩ được như vậy, chúng ta sẽ không còn phiền não
vì những chuyện "dù lớn dù
nhỏ" trên thế gian này nữa.
Tại
sao vậy?
Bởi
vì có ai biết ngày mai mình chết mà hôm nay vẫn còn hơn thua, vẫn còn muốn thưa
kiện người khác ra tòa, vẫn còn tranh đấu như trâu-bị-đánh hay không? Chắc là
không, vì không ai muốn khi mình nằm xuống, người ta đến khạc nhổ trên quan tài
của mình chứ. Nhưng vì tánh nóng giận, sân hận, tự ái quá cao, ta đây là ngon
nhất trong thiên hạ, cho nên không dằn được.
Hơn
nữa, vì thường nghĩ rằng "đời còn dài", cho nên con người khó nhịn được những điều bất như ý đầy dẫy trên cõi đời
này.
Có
người khi thấy một người khác chết thì liền nghĩ ngay rằng mình cũng có ngày
phải chết, cho nên lập tức suy nghĩ, tìm đường thoát khỏi sanh tử luân hồi.
Họ
cố gắng tìm hiểu để khám phá ra
"con
người chân thật" của chính mình,
ngoài
cái thân xác đang mang và sẽ bỏ lại khi ra đi về bên kia thế giới.
Ðó
là hạng người có trí tuệ cao.
Ðạt được "con người chân
thật" thì chúng ta không còn bị phiền não khổ đau chi phối, chắc chắn sẽ
tìm được cuộc sống an lạc và hạnh phúc ngay trên cõi đời này, trên thế gian
này.
Tại
sao vậy?
Bởi
vì sống được với "con người chân
thật" của chính mình thì
chúng ta đã "giác ngộ và giải thoát", đã bước ra khỏi những khổ lụy
của cuộc đời.
Nhưng
làm sao đạt được, làm sao sống được với "con người chân thật" là vấn đề chúng ta cần nghiên cứu, cần tìm hiểu cho thấu đáo,
cho tường tận.
Việc
này đòi hỏi chúng ta phải phát tâm bồ đề một cách kiên cố, một cách dũng mãnh,
phải phát nguyện tu học theo đúng Chánh Pháp, trong suốt một thời gian cần
thiết nào đó, tùy theo căn cơ trình độ và nỗ lực của mỗi người.
Mục
đích cứu kính của đạo Phật nhằm chỉ bày cho tất cả mọi người biết được "con người chân thật" của chính mình, để không còn mê mờ, trôi lăn
trong vòng sinh tử luân hồi. Chứ không phải như chúng ta thường thấy ở những
bước đầu, khi mới đến với chùa chiền. Ðạo Phật không chỉ có những nghi lễ tụng
niệm, cầu an, cầu siêu, cầu phước mà thôi.
Có
người thấy người khác chết chỉ xúc động một lúc, nhưng khi thấy người thân qua
đời liền tỉnh ngộ, nhận biết "cuộc đời là vô thường".
Vô
thường nghĩa là không có gì trên thế gian này tồn tại vĩnh viễn, kể cả thân xác
này.
Cho
nên không còn tham đắm chuyện tranh danh đoạt lợi nữa, quay về suy tư, tìm hiểu
đâu là sự thật của con người, đâu là sự thật của cuộc đời.
Từ
đó, con người cũng tìm được cuộc sống an lạc và hạnh phúc.
Có
người thấy người khác chết, thấy người thân qua đời cũng không ảnh hưởng gì,
cho đến lúc chính bản thân suýt chết vì một tai nạn nào đó, hay may mắn thoát
khỏi một cơn bệnh hiểm nghèo, thập tử nhứt sanh, liền thức tỉnh, nhận biết rõ
ràng cuộc đời là "khổ
nhiều vui ít", mọi của cải vật chất
là vô thường, cuối cùng không có gì trường tồn, liền mạnh mẽ dứt bỏ mọi thứ đau
khổ phiền não hệ lụy trên đời. Khi dứt bỏ được, con người bắt đầu sống cuộc đời
còn lại trong an lạc và hạnh phúc.
Ðại
đa số còn lại thì không như vậy. Con người mãi lăn lộn trong cuộc sống của thế
gian, không có đủ thời giờ để ăn uống, nghỉ ngơi, lo cho chính mình, thấy người
khác chết thì mặc kệ, mình thì "còn lâu mới
chết", đời mình còn dài mà,
hãy lo làm ăn tranh đấu, kiếm tí danh gì với bà con, cho rỡ ràng tông môn dòng
họ, cho sáng mặt đẹp mày, đồng thời kiếm cho thiệt nhiều tiền, bất chấp mọi thủ
đoạn, lường gạt sang đoạt, vu khống cáo gian, thưa gởi kiện tụng, để hưởng thụ
cho sung sướng tấm thân. Các việc khác để người khác lo, không phải chuyện của
mình, người bị thưa bị hại khổ sở thế nào cũng mặc kệ.
Ðến
lúc lâm chung,
sắp
lìa đời, họ thỉnh sư, cầu cha, mời ông, mời bà, đến chật cả nhà, tụng kinh cầu
nguyện, để cho mình được vãng sanh tây phương cực lạc, cho mình được tiếp tục
sung sướng, cho mình được lên thiên đàng, để hưởng phước đời đời trên đó. Ðem
tiền hối lộ các sư, các cha như vậy là được như ý nguyện hay sao?
Trên
các cõi lành đó, chỉ có các bậc thượng thiện nhơn, tức là các người toàn thiện
mà thôi. Ðâu phải lắm tiền nhiều của, đem nhờ thiệt là nhiều người khác cầu
nguyện cho mình mà đặng đâu.
Khi
còn sống trên thế gian này, họ chỉ biết có mình, gia đình mình, chỉ biết có "mình và mình, tiền và tiền",
không biết tu tâm dưỡng tánh, cho nên không được an lạc và hạnh phúc, cuộc sống
chìm đắm trong phiền não khổ đau, đấu tranh giành giựt.
Ðến
khi chết, một cách chắc chắn, họ chỉ được tiêu diêu nơi miền cực lạc, được siêu
thăng về cõi thiên đàng, qua các phân ưu trên báo chí mà thôi.
Hiểu
được cuộc sống là vô thường, thay đổi không dừng, tâm ý cũng biến đổi từng giây
từng phút, chúng ta đã được phân nửa
cuộc
sống an lạc và hạnh phúc.
Tại
sao vậy?
Bởi
vì hiểu được như vậy, khi gặp tai biến của cuộc đời, nay còn mai mất, nay thịnh
mai suy, nay lời mai lỗ, nay vui mai buồn, nay khen mai chê, nay thân mai thù,
nay thương mai ghét, nay bốc mai bôi, nay lên mai xuống, nay vua mai giặc,
chúng ta liền biết ngay đó là "thập như thị", tức là "mười điều
đương nhiên".
Trên
cõi đời này, thế gian thường tình là như vậy đó, chúng ta đừng ngạc nhiên, đừng
thắc mắc, đừng tức giận, đừng thở than, đừng trách hờn, đừng nghĩ suy, đừng bận
tâm. Nhờ đó, chúng ta không còn khổ đau và phiền não nữa.
Trên
thế gian này,
chúng
ta thấy đầy dẫy những sự thăng trầm: lúc được lúc thua, lúc thắng lúc bại, lúc
lời lúc lỗ, lúc thịnh lúc suy, lúc khen lúc chê, lúc tâng bốc lúc bôi bác, lúc
đau khổ lúc hạnh phúc.
Trong
kinh sách, những bước thăng trầm như vậy được gọi là "bát phong".
Bát phong gồm có bốn điều phước báo và bốn điều quả báo, hoặc bốn điều như ý
và bốn điều bất như ý, chia thành bốn cặp: "lợi và suy, hủy và dự, xưng và cơ, khổ
và lạc". Ðó là tám ngọn gió trên thế gian, lúc nào cũng không ngừng
thổi, hết cơn gió này rồi đến cơn gió khác, có lúc gió thổi hiu hiu mát mẻ khỏe
khoắn, có khi gió thổi mãnh liệt kinh hồn, tàn bạo khốc liệt trong các cơn
giông bão.
Lúc
gặp ngọn gió "lợi lộc"
thổi đến, như trúng số chẳng hạn, thì tâm của chúng ta sẽ nổi sóng ngay, có
người mừng quá đứng tim hết thở.
Lúc
gặp ngọn gió "suy sụp"
thổi đến, thời cuộc gây nên tán gia bại sản, sự nghiệp điêu tàn, thì tâm của
chúng ta sẽ nổi sóng ngay, có người tiếc của quá nên tự vận chết.
Lúc
gặp ngọn gió "hủy báng"
thổi đến, bị chê bai, bị bôi lọ, bị nói xấu thì tâm của chúng ta sẽ nổi sóng
ngay.
Lúc
gặp ngọn gió "danh dự"
thổi đến, được viết sách đề cao, được phát bằng khen tặng, vui vẻ khôn cùng,
thì tâm của chúng ta sẽ nổi sóng ngay.
Lúc
gặp ngọn gió "xưng tán"
thổi đến, được tâng bốc, nêu tên ngợi khen, thì tâm của chúng ta sẽ nổi sóng
ngay.
Lúc
gặp ngọn gió "cơ bài"
thổi đến, bị chỉ trích, bài bác, đích danh phê bình, thì tâm của chúng ta sẽ
nổi sóng ngay.
Lúc
gặp ngọn gió "khổ đau"
thổi đến, chẳng hạn như gặp hoạn nạn, người thân qua đời, thì tâm của chúng ta
sẽ nổi sóng ngay.
Lúc
gặp ngọn gió "hoan lạc"
thổi đến, được sự hỷ hạ mừng vui, thì tâm của chúng ta sẽ nổi sóng ngay.
Người
nào có công phu tu tập,
có
bản lãnh chịu đựng được tám ngọn gió độc này thổi đến mà
"thước-ca-ra tâm" vẫn "như
như",
vẫn "vô động chuyển", tức là tâm trí của người đó vẫn không lay
động, không khởi niệm, không vui mừng hớn hở, cũng không âu lo sợ sệt, dù gặp
bất cứ hoàn cảnh nào cũng vậy,
người
đó được gọi là "bát phong xuy bất động",
có
nghĩa là tám gió thổi chẳng động, dĩ nhiên người đó có cuộc sống an lạc và hạnh phúc vậy.
Ngoài
biển khơi lúc nào cũng có gió thổi,
tùy
theo sức gió, mặt biển sẽ có sóng nhỏ, sóng to tương ứng.
Tâm
của chúng ta ví như mặt biển, khi có chuyện xảy ra, ví như tám gió thổi đến,
thì lập tức nổi sóng ngay. Thí dụ như thấy người oán thù, nghe lời chửi mắng,
nhớ chuyện thua thiệt, thì tâm của chúng ta lập tức nổi sóng nổi sân ngay.
Chúng
ta muốn có cuộc sống an lạc và hạnh phúc thì nội tâm không nên nổi "sóng tham, sân, si" mỗi
khi "tám gió" thổi
đến. Còn nếu cơn sóng có "lỡ" nổi lên rồi, thì hãy giác ngộ ngay, hãy "biết" ngay rằng tâm của
chúng ta đang nổi sóng. Nhờ đó sóng sẽ lặng ngay và chúng ta hãy mỉm một nụ
cười cho thật tươi tắn! Thế là hết, phiền não đã qua đi rồi!
Tuy
nhiên, sóng lặng nhanh hay chậm là do công phu quán chiếu mỗi ngày, mỗi giờ,
mỗi khắc của mỗi chúng ta. Cũng như chiếc xe có thắng ăn hay không vậy thôi.
Thông thường thì chúng ta ai ai cũng "tới luôn bác tài" cho hả giận,
không thể dừng được, không thể nhịn nổi, mỗi khi tám gió thổi đến.
Trong gia đình,
nếu
người vợ có lỡ tay đập bể một món đồ bình thường, hoặc quan trọng và quí giá
như cái bình cổ đời Khang Hy đi nữa, đức lang quân cũng không nên vì thế mà
nặng lời tiếc của, làm cho gia đạo bất an, huống gì những chuyện lặt vặt nhỏ
mọn khác. Cặp vợ chồng như vậy khỏi cần phải đi coi bói, xem chừng nào hết tiểu
hạn hết đại hạn, chừng nào tai qua nạn khỏi, chừng nào mới được bình yên.
Thực
ra đại hạn hay tiểu hạn là tùy ở mình hết trơn, bao lâu mình còn lầu bầu tiếc
của thì bấy lâu mình còn phải xức dầu cù là cho bớt nhức đầu, cho đỡ đau bụng.
An lạc và hạnh phúc ở ngay trong gia đạo của họ rồi, khỏi cần phải kiếm, nhọc
công mệt sức.
Cũng
vậy, khi ông chồng có thất bại trong công việc hùn hạp làm ăn, thua lỗ, thậm
chí có đứt vốn, vỡ nợ đi chăng nữa, vị phu nhân hiểu biết cũng không vì thế mà
nặng lời tiếc của, không đay nghiến: phải chi ông để tiền cho tôi mua hột xoàn
vừa chưng diện được đẹp đẽ, vừa để dành làm của sau này!
Ðược
như vậy, gia đạo sẽ bình yên, cuộc sống được an lạc và hạnh phúc
chắc chắn, không nghi.
Những
cặp vợ chồng như vậy không cần đến gặp bác sĩ tâm thần, tâm lý gì cả. Bởi lẽ, dù
có than trời trách đất, la lối om sòm chăng nữa thì cũng không có cách nào bù
lại những sự mất mát vật chất cũng như tinh thần, chuyện gì đã qua thuộc về quá
khứ, hãy để cho nó qua đi, đừng tiếc nuối, đừng than van, đừng nhớ tưởng, chẳng
ích lợi gì.
Trong
Kinh Kim Cang, Ðức Phật có dạy:
"Quá
khứ tâm bất khả đắc", chính là nghĩa như
vậy.
Người
ta thường tự hỏi: Tại sao tự nhiên tôi khổ quá vậy, tại sao tự nhiên tôi bị
bệnh vậy, tại sao tự nhiên tôi bị người khác mắng vậy, tại sao tự nhiên có đứa
bé mới sanh ra đã bị tật nguyền, lục căn khiếm khuyết?
Con
người không thể giải thích được những câu hỏi tại sao "tự nhiên" trên đây, bèn đổ hết lên đầu một nhân vật, do
chính con người tưởng tượng ra, rồi gọi đó là Trời, là Thượng Ðế, là Tạo Hóa.
Người
ta thường nói: Nhờ Trời thương, nên tôi giàu có, sung sướng. Tại Trời trớ trêu,
không thương yêu, muốn trừng phạt, nên tôi khổ quá, nên tôi bị bệnh hoạn, nên
tôi bị tai nạn liên miên! Cái gì cũng nhờ trời tại trời hết trơn.
Ông
Trời hay Bà Trời nếu có thực,
và là
đấng có quyền năng tuyệt đỉnh,
là
đấng chí công vô tư, là đấng có lòng bác ái bao la, tại sao lại "ban phước giáng
họa" một cách tùy tiện,
một cách bừa bãi như thế, tại sao không ban cho tất cả con người một cuộc sống
an lạc và hạnh phúc ngay trên thế gian này, tại sao không dẹp hết loài yêu ma
quỉ quái, để cho cuộc đời được tươi vui đẹp đẽ?
Trời
lại hứa hẹn rằng: người nào chịu thờ phượng, mới được cho lên thiên đàng hưởng
phước đời đời, còn tất cả mọi người khác không chịu tin như vậy, không chịu thờ
phượng, bị cho xuống hỏa ngục hết trơn!
Cái cõi
thiên đàng phe đảng, ích kỷ như vậy,
đâu
khác gì thế gian này?
Cái
niềm tin vô căn cứ nơi trời đất quỉ thần ma quái linh thiêng, không luận lý
được như vậy, đang dần dần bị đẩy lui, theo đà phát triển của khoa học, trên
khắp thế giới hiện nay. Số người tin tưởng như vậy, càng ngày càng sáng mắt ra,
càng giảm dần, nhờ học hiểu chân lý.
Người
đời nay nhứt định không để cho những kẻ lợi dụng đức tin tôn giáo lừa gạt thêm
nữa.
Những
người này bày ra những câu chuyện huyễn hoặc, linh thiêng giả tạo, nào là tượng
đá biết khóc, nào là bức tranh chảy nước mắt, nào là ngày tận thế sắp đến, nào
là thánh thần cứu người chết sống lại, nào là thần linh hiện ra nơi này nơi nọ,
trên đám mây, trên ngọn cây, trong hốc đá, bên suối nước, dạy điều này, bảo
điều kia, tiên tri điều nọ, điều nào cũng có lợi cho nhóm người ít ỏi của họ mà
thôi.
Con người có trí tuệ tối thiểu
không thể chấp nhận, không thể tin được những điều
vô lý như vậy.
Thử
hỏi thánh thần cứu người chết sống lại làm chi, bởi vì sau đó người này cũng
phải chết mà thôi, có ai sống mãi không chết đâu, kể cả ông thánh ông thần kia.
Lúc đó ai đến cứu họ lần nữa?
Thánh
thần hiện ra có ích lợi gì cho việc tu tâm dưỡng tánh của chúng ta chứ? Hay chỉ
để gánh tội thay cho chúng ta?
Thực
ra, trên thế gian này không việc gì tự nhiên mà có, mà sinh ra đâu, cũng không
có trời nào ban phước giáng họa một cách bừa bãi như vậy cả.
Chúng
ta cần nên biết sự thực là:
Tất cả
mọi sự việc đều do nhân duyên sanh ra.
Tất cả
mọi sự việc đều do nhân duyên diệt đi.
Thí
dụ như cái cây không phải tự nhiên mọc lên được, mà phải do nguyên nhân là hạt
giống gieo xuống đất, rồi nước tưới, ánh sáng và nhiều yếu tố khác trợ duyên,
mới có được. Gieo nhân là hạt giống cam thì được cây cam và gặt hái quả cam.
"Nhân nào quả nấy" là định luật.
Khoa
học cũng thừa nhận như vậy. Ăn uống không vệ sinh, không điều độ là nguyên
nhân, hậu quả là bị bệnh.
Thời
nay, người bị bệnh thì đi bác sĩ khám bệnh và cho thuốc uống, chứ cầu nguyện
thượng đế, uống nước sông nước suối, tụng kinh thì làm sao khỏi bệnh cho được?
Nếu tụng kinh cầu nguyện thượng đế, uống nước sông nước suối, mà khỏi bệnh, thì
bác sĩ, dược sĩ nên giải nghệ, bệnh viện đóng cửa cho rồi.
Bị bệnh không do trời phạt, hết bệnh không do trời
thương.
Hút
sách, cờ bạc là nguyên nhân, hậu quả là tán gia bại sản, vợ bỏ con chê.
Chơi
xấu, đâm bị thóc thọc bị gạo, lường gạt
là
nguyên nhân, hậu quả là bị chưởi mắng,
khinh
khi.
Lười
biếng làm việc là nguyên nhân, hậu quả là nghèo khó. Lười biếng học hành là
nguyên nhân, hậu quả là dốt nát.
Âm
mưu hại người là nguyên nhân, hậu quả là bị quả báo người hại lại.
Siêng
năng làm việc, biết tiết kiệm là nguyên nhân, kết quả là giàu có.
Chăm
chỉ học hành là nguyên nhân, kết quả là đỗ đạt.
Tốt
bụng giúp người là nguyên nhân, kết quả là được mến chuộng.
Tâm
hồn khoáng đạt thoải mái,
không
chứa chấp thù hận, không chứa chấp chuyện nhỏ mọn, không tham sân si, không
thành kiến, không ganh tị, không đố kỵ, không tị hiềm, không ganh ghét, không
tranh đua, không hơn thua, không kỳ thị, không so đo, không suy lường, không
tính toán,
không
cố chấp, không quan trọng hóa mọi việc lớn nhỏ,
không
phân biệt phe phái, không thị phi nhơn ngã
là
nguyên nhân,
kết
quả là cuộc sống an lạc và hạnh phúc vậy.
Thường
thì chúng ta thấy quả báo nhãn tiền, sinh sự thì sự sinh, gieo gió thì gặt bão,
ở hiền thì gặp lành, làm thiện thì hưởng phước.
Tuy
nhiên, cũng có nhiều người thắc mắc: Tại sao có người ăn hiền ở lành, biết tu
tâm dưỡng tánh, thường xuyên đi chùa, đi nhà thờ, không làm việc gì bất nhơn
thất đức, nhưng họ cứ bị tai họa, bệnh hoạn, họa vô đơn chí, xui xẻo dồn dập?
Trái
lại, có người thật điêu ngoa, hung tợn, lừa thầy phản bạn, làm đủ mọi chuyện
tồi tệ, ném đá dấu tay, không chừa bất cứ thủ đoạn, phương tiện gian manh nào,
nhằm đoạt cho bằng được mục đích vị kỷ của họ, tại sao họ vẫn cứ phây phây,
nhởn nhơ, ăn nên làm ra, tậu nhà sắm xe?
Dường
như công lý, lẽ phải không có trên quả địa cầu này vậy! Thượng đế, nếu thực là
đấng toàn năng, có phép lạ siêu việt, cầu gì cho nấy, cứu người chết đặng sống,
sao không dẹp trừ sạch hạng người như vậy, cho thế gian này biến thành thiên
đàng, có phải là tốt đẹp vẹn toàn hay không?
Trong
lúc khoa học còn quá phôi thai chưa giải thích được các hiện tượng vật lý,
thiên văn, cho nên con người bèn tưởng tượng, bèn nặn ra thượng đế, để chính
con người nương tựa vào đó, cầu nguyện tìm sự bình an tâm hồn tạm thời trong
lúc sợ hãi, khổ đau mà thôi. Luật nhân quả giải thích được các việc đó trong ba
thời: quá khứ, hiện tại và vị lai.
Có
những nguyên nhân được tạo ra trong quá khứ, kết quả hay hậu quả nhận được
trong hiện tại.
Có
những nguyên nhân được tạo ra trong hiện tại, kết quả hay hậu quả nhận được trong
vị lai.
Trong
Kinh A Hàm, Ðức Phật có dạy:
Dục
tri tiền thế nhân, đương kim thọ giả thị.
Yếu
tri lai thế quả, kim sanh tác giả thị.
Nghĩa
là:
Muốn
biết kiếp trước mình đã làm gì, hãy nhìn cuộc sống của mình hiện tại.
Muốn
biết kiếp sau mình sẽ ra sao, hãy nhìn việc mình đang làm hiện tại.
Nếu
hôm nay mình dốt nát nghèo nàn khốn khổ, gặp tai nạn liên miên, thậm chí chết
người, thì đó là quả của cái nhân tạo ác nghiệp và không biết làm việc phước
thiện trước đây, chứ không có chuyện thương ghét tùy tiện của thượng đế nào cả.
Nếu hôm nay mình thông minh, đủ ăn đủ mặc, thì đó là quả của cái nhân tu tâm
dưỡng tánh, tích phước tích đức trước đây nhiều đời và đời này.
Hôm
nay mình được bình an là quả của cái nhân mình không tạo sự bất an cho kẻ khác,
dù đó là kẻ thù. Hôm nay mình được hạnh phúc là quả của cái nhân mình không phá
hoại hạnh phúc kẻ khác, dù đó là kẻ thù.
Tùy
theo "cái nhân" là hạt giống loại nào, sau khi được gieo xuống đất,
phải chờ đủ "thời tiết nhân duyên", mới gặt hái "cái quả"
của nó, có khi sớm, cũng có khi muộn. Cũng có khi gặt phải quả chanh chua,
nhưng có thể đem bán đi, mua quả cam ngọt.
Ðó
là trường hợp chúng ta đã "lỡ" gieo nhân xấu, nhưng nhờ thiện tri thức nhắc
nhở, chúng ta biết phục thiện, quay trở về chánh đạo, chuyển ba nghiệp xấu ác
thành ba nghiệp thiện lành, làm nhiều việc phước đức, tu tâm dưỡng tánh, chúng
ta có thể gặt "quả tốt", hay ít ra cũng giảm bớt được "quả
xấu". Tức là chuyện lớn hóa nhỏ, chuyện nhỏ hóa không. Cũng ví như gieo
nhân biết tiết kiệm, con người có thể gặt quả giàu có, hay giảm bớt được nợ xưa
đó vậy.
Trong
Kinh Hoa Nghiêm, Ðức Phật có dạy:
"Nhứt thiết duy tâm tạo".
Nghĩa
là:
Tất
cả đều do tâm của chúng ta tạo ra.
Muốn
có quả thiên đàng trong tâm, chúng ta hãy gieo nhân từ bi hỷ xả, bác ái vị tha.
Gieo nhân ích kỷ, hận thù, tham lam, sân hận, si mê, nhứt định gặt quả địa ngục
trong tâm, chắc chắn không sai, chỉ có sớm hay muộn mà thôi.
Thiên
đàng địa ngục hai bên.
Ai ngộ
thì nhờ, ai mê thì sa.
Thiên
đàng chẳng chứa quỉ ma.
Ai
người tâm thiện tìm ra thiên đàng.
Chúng
ta đã thấu hiểu lý lẽ chân thật của cuộc đời là vô thường, không có gì tồn tại
vĩnh viễn, không có gì là tự nhiên sanh. Luật nhân quả áp dụng trong ba thời:
quá khứ, hiện tại, vị lai. Sinh sự thì sự sinh. Nhân nào thì quả nấy. Gieo gió
thì gặt bão. Có lửa thì có khói.
Cầu
nguyện chỉ đem lại sự bình an tâm hồn tạm thời. Bình an thực sự chỉ có cho
người thiện tâm mà thôi. Thiên đàng, địa ngục tuy là hai tâm trạng khác nhau,
nhưng tất cả thực sự chỉ là các trạng thái ở trong tâm của tất cả chúng ta mà
thôi.
Ngày
xưa, có người đến hỏi Ðức Phật:
Bạch
Ngài, có kinh điển nào có thể đọc tụng để cầu nguyện cho đệ tử được Niết bàn
hay không?
Ðức
Phật đáp: Không!
Tại
sao vậy?
Thí
dụ như quăng hòn đá xuống nước, hòn đá nặng tức nhiên chìm lĩm, không có kinh
điển nào đọc tụng, có thể cầu nguyện cho cục đá nổi lên được. Ðem dầu đổ xuống
nước, dầu nhẹ tức nhiên nổi trên mặt nước, không có kinh điển nào đọc tụng, có
thể khiến cho dầu chìm được. Nghĩa là khi con người tạo nghiệp bất thiện thì bị
sa đọa, làm việc xấu ác thì tâm trạng bất an, không thể nhờ cúng kiến cầu an,
mà được bình an, yên ổn, không thể nhờ cầu hồn, cầu siêu mà người đó có thể
thăng lên niết bàn hay thiên đàng được.
Cũng
vậy, khi con người biết làm việc phước thiện, biết tu tâm dưỡng tánh, biết quán
chiếu, biết suy tư lẽ vô thường, lý nhân quả nhân duyên của cuộc đời, thì nhứt
định khi sống được an lạc và hạnh phúc.
Khi
ra đi, người đó được an lành, siêu thoát, tái sanh nơi nhàn cảnh. Không ai có
thể đem kinh điển nào đọc tụng, hay rủa xả, hoặc không thể vì người đó không
theo tôn giáo này, không theo tôn giáo kia, hoặc vì bất cứ lý do gì, mà người
đó có thể đọa vào địa ngục được.
Tâm của
họ trong sáng, thanh tịnh, tự tại, nhẹ nhàng, thánh thiện hiện đời, nhứt định
khi ra đi, được siêu thăng cõi lành, cõi thiện mà thôi,
không có gì nghi ngờ
cả.
Cũng
như
cái cây bình thường mọc nghiên về bên nào,
khi bị cưa xuống,
sẽ ngã về bên
đó vậy.
Chí công vô tư đúng nghĩa phải là như vậy.
* *
*
Tóm
lại, cuộc sống an lạc và hạnh phúc không do cầu nguyện suông mà được, không có
một nguyên tắc nào, một phương pháp nào mà tạo ra.
Cuộc
sống an lạc và hạnh phúc không là độc quyền của bất cứ ai theo một tôn giáo
nào, bất cứ ai thuộc một dân tộc nào, hoặc bất cứ ai thuộc một giới nào.
Người
quá khôn ngoan, lanh lợi ở đời
không
thể có cuộc sống an lạc và hạnh phúc.
Người
quá khờ dại, u mê, ngu muội cũng không thể có cuộc sống an lạc và hạnh phúc.
Cuộc
sống an lạc và hạnh phúc chỉ có nơi tất cả những ai biết tu tâm dưỡng
tánh, biết quên mình vì người, biết làm việc phước thiện, biết quán chiếu, suy
tư lẽ vô thường, lý nhân quả, nhân duyên của cuộc đời.
Tức
là cuộc sống an lạc và hạnh phúc chỉ có nơi những người "biết" cách sống an lạc và hạnh phúc mà
thôi. Chí công vô tư là ở chỗ đó vậy. []
Tỳ-Khưu Thích-Chân-Tuệ
Chủ-Nhiệm VP.PHTQ.CANADA
lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
