https://phtq-canada.blogspot.com/2023/01/le-khanh-tho-bach-tue.html
Monday, January 23, 2023
Trang Nghiêm Lễ Khánh Thọ Bách Tuế Trưởng
Lão Hòa Thượng - Thiền Sư Thích Thanh Từ
Trưởng lão Hòa thượng Thích Thanh Từ: "Niềm vui chân thật"
Trưởng lão Hòa thượng Thích Thanh Từ tại lễ khánh thọ bách tuế |
GNO - Thông thường người đời vui mừng là lúc được hơn thiên hạ. Thắng
người, giỏi hơn người là vui. Ai cũng mong muốn mình được phần thắng, thành thử
niềm vui có được từ sự giành giật hơn thua, đó không phải là niềm vui trọn vẹn.
Niềm vui
của người tu khác xa hơn rất nhiều, vui khi thắng được chính mình. Nếu Phật tử
bị ai nói những lời kích bác, tự ái nổi lên, cơn sân bùng dậy. Lúc đó liền tỉnh
biết sân là xấu, không xứng đáng tư cách người Phật tử. Vừa biết như vậy liền
bỏ nó đi. Do quyết tâm buông bỏ nên qua được cơn nóng giận, bình tĩnh lại và
cảm thấy vui, vì tự chiến thắng được mình, không đầu hàng khuất phục trước
phiền não. Cho nên một lần thắng là một lần vui.
Một lần tham dấy lên thắng được là vui. Một
cơn giận nổi lên thắng được là vui. Những gì cám dỗ xảy đến đều thắng hết là
vui. Niềm vui đó không làm ai phải chịu khổ. Vì vậy cái vui thắng mình mới là
trọn vẹn, còn cái vui thắng người là đau khổ, không thật. Điều này rất có lợi
cho nội tâm và không hại đến ai cả. Như vậy niềm vui của đạo mới là vui thật
sự, không đưa đến đau khổ cho bất kỳ người nào khác.Kế đến, người đời chỉ vui
khi được lợi lộc. Thí dụ một vị đang đi trên đường lượm được món đồ quý, lúc đó
họ rất vui. Nhưng ngược lại kẻ mất của sẽ buồn khổ. Trong cuộc sống hàng ngày,
kẻ gặp thời gặp thế, làm đâu được đó, lúc nào cũng hơn người là cái vui của thế
gian. Ngược lại, Phật tử không vui trong cái được mà vui trong cái lìa. Tại
sao? Như trước kia mắc bệnh ghiền thuốc hay ghiền rượu, tốn tiền tốn bạc. Bây
giờ bỏ được bệnh ghiền thuốc ghiền rượu, không chỉ riêng bản thân mình mà cả
nhà cùng vui. Vui mà không có ai khổ, mới là cái vui thật. Do lìa mà vui, đó là
người biết tu.
Xa hơn nữa phải lìa ngũ dục thế gian để đạt
đến nguồn vui chân chánh. Quả vị đầu tiên của người tu thiền định là Sơ thiền
còn gọi là Ly sanh hỷ lạc. Ly là lìa, lìa mê đắm ngũ dục thế gian. Tâm không
còn dính nhiễm, khoan khoái nhẹ nhàng. Niềm vui đó do lìa mà có. Người biết tu
lấy thiền định làm niềm vui của mình.
Quả vị tu chứng thứ hai là Nhị thiền còn gọi
là Định sanh hỷ lạc. Do tâm yên định phát sanh trí tuệ, niềm vui này cũng không
tốn hao gì hết. Vui trong yên định là cái vui sáng suốt an nhàn, chứ không ồn
ào nhọc mệt. Người khéo tu trong thiền định yên lắng mang tới cho mình cái vui
thanh thoát, tâm hồn tỉnh sáng. Đó mới là cái vui chân thật.
Phật tử học đạo phải biết tìm cho mình cái
vui giác ngộ. Một lúc nào đó đang ngồi thiền, bỗng dưng hiểu ra những vấn đề
trước đó thắc mắc. Cái vui do giác ngộ phát ra không hề nhọc nhằn tốn kém, càng
vui trí tuệ càng sáng. Đây là nhân tố đưa chúng ta đến chỗ an lạc thanh nhàn.
Ngày xưa khi các thiền sư tu được bừng ngộ, tâm vô cùng hoan hỷ, có thể vui
cười liên tục tới mấy ngày. Cái vui của người tu khác xa người đời. Người đời
lấy mê lầm ràng buộc cho là vui, người tu lấy giác ngộ giải thoát cho là hạnh phúc.
Người
đời vui trong sự thương yêu quyến luyến. Có đứa cháu nội hoặc cháu ngoại chạy
theo níu tay nũng nịu đòi cái này cái kia, bà thương lắm. Càng thương thì càng
phải lo nhiều, lo hết con tới cháu, lo hoài đến lúc nhắm mắt vẫn chưa xong. Đó
là cái vui trong sự ràng buộc. Ai được nhiều người thương, thấy mình có vẻ quan
trọng, thiên hạ quý kính thì rất vui. Đâu ngờ một người thương là một sợi dây
cột, hai người thương là hai sợi dây cột, cả chục người thương là cả chục sợi
dây cột. Tưởng mình như ngọc như ngà, mải mê đắm say trong sự trói buộc mà
không hay. Cho nên dây càng nhiều gỡ càng khó.
Người tu theo đạo Phật phải làm sao vun bồi
cho mình có được niềm vui giải thoát. Những thứ ràng buộc khiến chúng ta rối
rắm phải mạnh dạn cắt bỏ từng mối, từng sợi. Chỗ này chúng ta phải sáng suốt
đừng để bị cột trói. Tình thương cha mẹ đối với con cái được coi là chân thật
nhất, đôi khi còn có thể phai nhạt. Con cái còn có thể bất hiếu với cha mẹ,
huống nữa người ngoài chắc gì thương mình thật.
Tình cảm thương yêu quyến luyến thường cột
chân chúng ta khổ sở chứ không bao giờ vui. Vì vậy người tu phải lấy giải thoát
làm nền tảng. Không bị trói buộc bởi tình cảm riêng tư, không bị trói buộc bởi
ngũ dục, giải thoát khỏi những thứ đó mới thật là vui. Người đời theo đuổi ngũ
dục với tâm niệm tìm nguồn an vui, hạnh phúc cho mình. Thế nhưng từ thuở nhỏ
đến lúc lớn, khổ nhiều hơn vui.
Tại sao ai cũng muốn vui mà phải chịu khổ?
Bởi vì cái vui mình có được y cứ trên cái khổ của người khác. Khổ vui qua lại
không bao giờ dừng, thành thử niềm vui đó không thể vẹn toàn. Cho nên muốn vui
mà rốt cuộc lại làm khổ cho nhau. Như vậy để thấy nếu tìm vui trong thắng thua
sẽ không có hạnh phúc chân thật. Vì thế người tu phải tìm niềm vui ở chỗ yên
tịnh để tâm hồn được an ổn. Vui khi tỉnh giác, vui khi thoát ly mọi sự trói
buộc.
Phật tử nếu biết tu phải tìm cái vui chân
thật, chứ không nên đuổi theo cái vui tạm bợ đau khổ. Khổ hay vui tùy theo sự
sáng suốt hay mê lầm của mỗi người. Sáng suốt sẽ tìm được cái vui chân thật, mê
lầm sẽ gặp phải cái vui giả dối tạm bợ, mau chóng tan vỡ.
Mong rằng sang năm mới tất cả Phật tử ý thức
được cái vui chân thật của đạo. Lìa mọi tật xấu để đạt hạnh phúc trong định
tâm, trong giác ngộ giải thoát. Được như vậy mới xứng đáng hưởng trọn niềm vui
miên viễn. Chúc quý vị luôn luôn bình an trong ánh sáng của đạo giác ngộ.