https://phtq-canada.blogspot.com/2021/10/dinh-duong-tuoi-gia.html
From: Than Kiem <thankiem91@gmail.com>
Date: Tue, Sep 28, 2021 at 4:57 AM
Subject: & Dinh dưỡng ở tuổi già- BS Nguyễn Ý Đức
Tại sao lại có chuyện đa dạng, cân bằng, dinh dưỡng cao?
Thưa lý do là vì ngoài các chất dinh dưỡng chung thì mỗi loại thực phẩm lại có những chất mà chỉ riêng mình mới có. Cho nên, bữa ăn cần phải có nhiều món ăn khác nhau. Chẳng hạn ta chỉ ăn thịt cá mà quên món rau tươi xanh, thì là điều thiếu sót rất đáng trách vì thịt cá không có chất xơ của rau. Mà chất xơ lại rất cần cho cơ thể.
Đa dạng nhưng không “hổ lốn”, hỗn độn, nhất bên trọng, nhất bên khinh mà cần theo một tỷ lệ đã được nghiên cứu chỉ định. Đó là sự cân bằng giữa các loại thực phẩm. Thông thường các nhà dinh dưỡng khuyến cáo nên dùng từ 45-55% chất carbohydrate từ cơm, gạo, mì, rau trái, 25-30% chất béo và phần còn lại là chất đạm thịt cá, các loại hạt.
Và món ăn phải có giá trị dinh dưỡng cao, tức là có đủ các chất mà cơ thể cần để hoạt động, để tái tạo tế bào hư hao, để trẻ thơ tăng trưởng. Các thực phẩm như đường tinh chế, rượu chỉ cho calori mà không cho chất dinh dưỡng, cho nên nếu tiêu thụ nhiều chỉ làm cho cơ thể phì lộn, béo bệu.
Dù ở tuổi già, nhưng quý lão niên vẫn cần năng lượng để làm việc, để duy trì sức khỏe tuổi cao đồng thời, nếu dinh dưỡng tốt, cũng có thể phòng tránh được một số bệnh như bệnh loãng xương, bệnh tim, bệnh cao huyết áp, thiếu hồng cầu, sa sút trí tuệ Alzheimer và vài loại ung thư. Chẳng may mà cụ nào đang mắc một vài trong các bệnh vừa kế thì dinh dưỡng đúng cách cũng khiến cho bệnh nhẹ nhàng, hồi phục mau hơn.
Hỏi rằng có một công thức dinh dưỡng nào toàn hảo cho tuổi thọ trường sinh, thì câu trả lời là không có. Nhưng những lời khuyên thực tế sẽ là: thực phẩm phải đa dạng, phẩm chất dinh dưỡng cao và các chất dinh dưỡng phải cân bằng.
Về số lượng chắc chắn là nhu cầu của quý cụ sẽ ít hơn là khi còn trung niên trai tráng, vì bây giờ đâu còn phải lao động chân tay cật lực. Do đó quý cụ vẫn cần các chất dinh dưỡng chính như mọi người. Đó là chất carbohyrat (chất bột, đường), chất dạm, chất béo, vitamin, khoáng chất và nước.
Con người, nói chung, không giống các sinh vật khác ở chỗ là ta không phải di chuyển để lùng kiếm thức ăn hay e ngại không kiếm đủ thức ăn. Mà ta lại có mối lo là làm sao không chỉ-ngồi-đó-mà-ăn hoặc ăn-quá-nhiều. Lý do là tại nhiều quốc gia, thực phẩm quá dư, chỉ muốn ăn gì và có tiền là xong. Nhưng ăn nhiều mà không vận động, tiêu dùng thì thật là nguy hiểm.
Sau đây là một số điều cần làm để có dinh dưỡng tốt cho tuổi già:
1_ Biết lựa thức ăn thích hợp.
Tại Hoa kỳ, năm 1990 một đạo luật liên hệ tới việc liệt kê phẩm chất, thành phần của thức ăn đã được ban hành với mục đích để giới tiêu thụ dễ chọn lựa thức ăn thích hợp với nhu cầu của mình. Các quốc gia khác cũng phụ họa, làm theo.
Nhãn hiệu (Food label) đó không hoàn toàn đáng tin cậy, nhưng ít nhất cũng có giá trị hướng dẫn. Ta nên coi kỹ bảng phân tích này để lựa thức ăn thích hợp với cơ thể của mình.
2_ Khi nào thì ăn?
Tất nhiên sẽ có câu trả lời: Thấy đói là ăn. Vậy khi nào thì đói, đói bụng hay đói con mắt? Lại nữa: ăn để sống hay sống để ăn?.
Người phương Tây có thói quen: ăn bữa sáng bữa trưa nhẹ, bữa tối thịnh soạn. Kể ra cũng tiện, vì sáng dậy vội vã đi làm, chỉ đủ thì giờ để chiêu một ly cà phê.
Trưa ngồi ở sở vừa làm việc vừa nhai miếng bánh mì kẹp chả mới làm tối hôm qua, kèm theo quả chuối, ly coke.
Tối về rảnh rang, làm một bữa cơm rượu no nê, rồi lên giường ngủ.
Thế là cholesterol trong máu tăng cao, những tảng mỡ không mời mà ngang nhiên xâm lấn vùng bụng, vùng hông.
Từ hơn ba chục năm trước, tại viện Đại Học Chicago, nhà dinh dưỡng Clarence Cohln đã chứng minh rằng những người ăn một bữa no mỗi ngày thì cholesterol sẽ cao hơn những người nhâm nhi nhiều lần trong ngày. Ðây có lẽ cũng là lý do mà cholesterol ở nữ giới, lúc thiếu thời, thấp hơn ở nam giới, vì quý bà hay ăn quà vặt. Còn quý ông thì nhồi nhét một bữa cho xong.
Ăn một bữa no cũng bắt buộc sự biến hóa thực phẩm phải làm việc quá sức, vị tố tiêu hóa, nhất là Insulin, phải tiết ra nhiều trong một thời gian quá ngắn, đôi khi có khuyết điểm.
Tốt hơn hết là tuổi già cứ nhâm nhi, chia phần ăn ra nhiều phần nhỏ rồi ăn lai rai nhiều lần trong ngày.
3_ Hỏi rằng ăn bao nhiêu cho đủ?
Xin thưa là các cụ Á đông ta quan niệm để sống lâu chỉ nên ăn” ba phần đói, bẩy phần no”. Để còn hơi thòm thèm, sau này còn muốn ăn món đó nữa và cũng để tránh ăn quá nhiều.
Các nhà dinh dưỡng lại khoa học hơn. Họ khuyên:
-Nam giới trên 50 tuổi tiêu thụ khoảng 2000 calo nếu ít hoạt động, 2200-2400 calori nếu hoạt động vừa phải và nếu còn rất hoạt động lại cần nhiều hơn: 2400-2800 calo mỗi ngày.
Với nữ giới thì theo thứ tự như trên sẽ là 1600 calori, 1800 calori và từ 2000-2200 calori.
4_ Làm sao để ăn ngon?
Ăn uống đứng đầu tứ khoái (ăn, ngủ, sinh lý, “đổng ìa”). Nhưng nhiều vị cao niên lại chẳng muốn ăn hoặc thấy món ăn nhạt tuếch, vô vị. Trở ngại này có thể là vì răng không còn nhiều, lợi viêm sưng, nhai nuốt khó khăn, nước miếng giảm hoặc đang uống nhiều dược phẩm trị bệnh làm giảm khẩu vị; hoặc cô đơn lủi thủi ăn uống một mình.
Hãy thổ lộ với các nhà chuyên môn dinh dưỡng, y tế để cùng nhau giải quyết.
Lựa nấu món ăn ưa thích, cho thêm chút gia vị màu mè để món ăn hấp dẫn hơn. Và cũng tìm thêm bạn để đồng thực, đồng ẩm.
5_ Giới hạn thực phẩm có nhiều chất béo nhất là mỡ động vật.
Chất béo bão hòa làm tăng cholesterol trong máu. Chất béo từ thực vật, bất bão hòa, làm giảm cholesterol.
Giản dị nhất là ăn thịt nạc, thịt gà, vịt bỏ lớp da đầy mỡ; hấp hay nướng nhiều hơn là chiên; thay thịt bằng cá, rau, trái cây; uống sữa ít chất béo.
6_ Ăn thực phẩm có nhiều rau, trái cây hạt ngũ cốc
Các thực phẩm này tương đối vừa rẻ lại tốt lành và cũng có nhiều năng lượng.
Các nhà dinh dưỡng khuyên nên dùng 5 đơn vị trái cây và rau mỗi ngày, 6 tới 11 đơn vị hạt ngũ cốc. Mỗi đơn vị là lượng thức ăn mà ta thường dùng như là một bát cơm, một quả táo cỡ trung.
Nên nhớ là trên thế giới có cả hàng trăm triệu người ăn chay mà họ vẫn sống lâu. Như vậy ăn chay chắc phải có một gía trị dinh dưỡng nào đó.
Lại nữa: phần ăn của các lực sĩ vô địch trước khi tranh giải đều có nhiều carbohydrate, là một lý do để ta tăng số lượng rau và trái cây trong bếp và trên bàn ăn của chúng ta.
7_ Một vài ý kiến về chất đạm protein.
Cơ thể được cấu tạo bằng chất đạm. Chất này có nhiều nhất trong thịt động vật nhưng cũng có trong thảo mộc, nhất là các cây thuộc họ đậu như đậu hoà lan, đậu cô ve, đậu nành.
Khoa học đã chứng minh là một khẩu phần có nhiều thịt động vật làm tăng hiểm họa bệnh tim.
Do đó, tới tuổi cao, nên theo một chế độ thực phẩm với thịt nạc, sữa ít chất béo, nhiều rau, trái cây.
8_ Nước và muối cũng cần được lưu ý.
Trong cơ thể, tỷ lệ nước lên đến 60% trọng lượng, mỗi ngày thận lọc gần hai trăm lít máu và thải ra 1/100 dung dịch nước. Như vậy cơ thể cần có một số nước tối thiểu để tồn tại. Trung bình, cần uống 1 lít rưỡi nước mỗi ngày, và uống thêm khi nào thấy cần để tránh tình trạng khô nước hay loãng tiểu.
Nước không có calories, không có khoáng chất, đôi khi không mất tiền mua lại còn là chất bôi- trơn (lubricant) tốt cho cơ thể.
Với muối, chỉ cần một phần tư thìa cà phê mỗi ngày là đủ. Dân chúng dùng nhiều muối, như người Nhật, thường có nhiều nguy cơ cao huyết áp.
9_ Tăng tiêu thụ chất xơ
Gần đây, chất xơ (fiber) trong rau và trái cây được nhắc nhở tới nhiều vì có công dụng trong việc hạ thấp lượng cholesterol trong máu, tăng tốc độ di chuyển của thức ăn trong ruột, tránh táo bón và viêm ruột.
Chất xơ không có giá trị dinh dưỡng mà chỉ làm đầy bao tử, cho nên còn có tác dụng giúp ta giảm béo mập...
10_ Dùng bổ sung sinh tố và khoáng chất
Các vi chất này có tác dụng xúc tác trong việc chuyển hóa thức ăn và có nhiều trong các loại thực phẩm. Tuy nhiên, ở người cao tuổi, khẩu phần nhiều khi không được cân bằng và có thể thiếu một vài loại sinh tố, khoáng chất. Vì vậy nên dùng thêm một phân lượng phụ trội.
Kết luận
· Để sống già sống khỏe, cần có dinh dưỡng đầy đủ, cân bằng, đa dạng.
· Hãy tiêu thụ nhiều loại thực phẩm khác nhau.
· Hãy giới hạn các thực phẩm “rỗng”, chỉ có calori mà không có chất dinh dưỡng, như rượu, nước có hơi, bánh ngọt.
· Hãy lựa thực phẩm có ít cholesterol, chất béo.
· Và phòng tránh ngộ độc, tiêu chảy với vệ sinh an toàn thực phẩm. Ăn chín, uống sôi, rau trái sạch, rửa tay thường xuyên.
Bác sĩ Nguyễn Ý Đức M.D.
You received this message because you are subscribed to the Google Groups "TỰ-DO-NGÔN-LUẬN" group.
To unsubscribe from this group and stop receiving emails from it, send an email to tu-do-ngon-luan+unsubscribe@googlegroups.com.
To view this discussion on the web visit https://groups.google.com/d/msgid/tu-do-ngon-luan/CAJAAD-uZzxVpkVrbYPUy20k5dEUN1J2ZLu10z%2B7b9OJzYoC4ww%40mail.gmail.com.
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
4 điều cha mẹ làm trẻ khóc thầm trong đêm
Một số hành động của bạn có thể làm con trẻ bị tổn thương và khóc thầm mà bạn không hề hay biết, như chửi mắng con, bố mẹ cãi nhau hoặc ly dị...
1. Bạn cho trẻ nhỏ xem tin tức đau buồn
Trẻ em chưa từng vượt qua những câu chuyện đau buồn như vậy. Vì thế trẻ sẽ nghĩ rằng những câu chuyện đó rất thực và gần gũi, giống như chuyện buồn đó đang xảy ra ở nhà bên hoặc trong chính gia đình bạn. Ngay cả khi chuyện buồn đó xảy ra, bạn cũng không nên để trẻ biết và hứng chịu. Trẻ sẽ rất sợ hãi và ám ảnh. Hãy lưu ý đến những tin tức trẻ xem trên TV và những tin tức bạn kể với trẻ.
Ảnh: health.
Một phụ nữ đã chia sẻ trải nghiệm của mình khi còn là một đứa trẻ. Khi đó, cô ấy vừa lên 5 và biết tin đứa con duy nhất của một gia đình nổi tiếng bị bắt cóc. Câu chuyện này được bàn tán khắp mọi nơi. Đứa trẻ đó bị bắt cóc khi đang ngủ vào ban đêm, vì vậy mỗi khi đi ngủ cô ấy rất sợ mình sẽ là người tiếp theo. Nhiều đêm, cô ấy khóc vì quá sợ hãi. Cha mẹ lại không hề biết về nỗi lo lắng của cô bé.
Trẻ em thường không biết nói thế nào về nỗi sợ hãi này. Vì vậy hãy gần gũi và khuyến khích trẻ nói với bạn về những điều chúng lo sợ. Cha mẹ phải nhạy cảm và biết cách bảo vệ trẻ khi trẻ tiếp xúc với những tin tức đáng sợ và đau buồn.
2. Vợ chồng bạn cãi nhau
Đôi khi các cặp vợ chồng đang nghe theo lời khuyên của Phyllis Diller: "Đừng đi ngủ khi bạn đang tức giận, hãy tỉnh dậy và tranh luận với nhau”. Vì sao bạn lại nghĩ rằng con cái sẽ không nghe thấy tiếng hai bạn cãi nhau? Trẻ có thể nghe thấy và chúng căm ghét chuyện đó. Nếu chúng nghe thấy hai bạn cãi nhau về vấn đề gì trong gia đình, đừng lôi trẻ vào cuộc.
Trẻ em không thể biết được những cuộc tranh cãi của hai bạn có nghiêm trọng hay không. Vì vậy, tất cả đều nghiêm trọng với trẻ. Hãy bình tĩnh và nói chuyện nhỏ như bạn đang thảo luận một vấn đề gì đó với bạn đời. Hoặc hai bạn có thể đi dạo hoặc lái xe đi đâu đó để trẻ không nghe được những lời mà cha mẹ chúng nói với nhau. Điều này không có nghĩa là trẻ em không được nghe những ý kiến trái chiều từ cha mẹ. Nhưng điều này tốt hơn cho chúng. Bạo lực, tiếng la hét, cuộc cãi vã chỉ làm tổn thương con trẻ và khiến chúng khóc thầm. Vì trẻ thường không được biết về những khoảnh khắc hai bạn làm lành với nhau.
3. Vợ chồng bạn ly dị
Đây là nỗi buồn khôn nguôi trong lòng một đứa trẻ. Hầu như không có cách nào để giảm bớt đau đớn cho chúng. Nếu bạn nghĩ rằng điều này sẽ không làm tổn thương con trẻ, xin hãy nghĩ lại. Một số người chỉ đơn giản nói rằng: "Chúng tôi chỉ không thể chung sống với nhau nữa. Ly dị sẽ tốt hơn cho con chúng tôi”. Điều này không đúng sự thật.
Trong cuốn sách bán chạy nhất của New York Times “Unexpected Legacy of Divorce", các tác giả đã nói: "Đối với trẻ em, ly hôn là một bước ngoặt vĩnh viễn làm thay đổi cuộc sống của chúng. Thế giới mới sẽ ít đáng tin cậy, nguy hiểm hơn vì các mối quan hệ gần gũi nhất trong cuộc sống của chúng đã không còn được lâu bền. Hơn hết, nỗi lo lắng sẽ bao trùm thời thơ ấu của trẻ”.
Khi kể cuộc hôn nhân tan vỡ của mình, một người phụ nữ đã nói: “Ồ, điều này sẽ không làm tổn thương những đứa trẻ. Chúng rất mạnh mẽ. Chúng sẽ vượt qua nó". Ba năm sau khi ly hôn, đứa con cả trong 4 đứa con của cô ấy cho biết: “Mẹ không biết những nỗi đau mà chúng tôi đã trải qua và nỗi đau ấy sẽ còn mãi. Nhiều đêm, chúng tôi chỉ ôm nhau và khóc. Chúng tôi sợ không dám khóc trước mặt mẹ vì sợ mẹ sẽ thất vọng. Chúng tôi vẫn còn rất đau đớn. Chúng tôi vẫn không hiểu vì sao mẹ không biết rằng chuyện ly dị của cha mẹ đã ảnh hưởng nặng nề đến chúng tôi. Chúng tôi không thể không ngừng tự hỏi mình, tại sao cha mẹ không cố gắng vì con cái?”
Nếu đang cân nhắc việc ly hôn, mong bạn hãy làm mọi thứ có thể để hàn gắn. Hãy cố gắng vì con cái. Đừng là nguyên nhân khiến trẻ phải khóc thầm trong đêm.
4. Bạn chửi mắng, đánh con
Người Mỹ có câu: "Gậy gộc và đá có thể làm gãy xương tôi nhưng lời nói thì chẳng hề gì”, điều này không đúng sự thật. Xúc phạm con trẻ bằng cách gọi chúng là lười biếng, hư hỏng, vô giá trị, có thể làm tổn tương trẻ. Hãy nhìn lại mình và xem cách bạn xúc phạm trẻ khi khiển trách chúng. Xúc phạm làm trẻ tổn thương nhiều hơn những gì bạn nghĩ. Nó không làm trẻ ngoan hơn.
Nếu bạn đánh con mình, bạn đang dạy cho trẻ rằng đánh người khác là hành vi chấp nhận được. Bạn nên dạy dỗ trẻ mà không gây tổn thương đến chúng. Hãy thiết lập ranh giới bằng một cách nhẹ nhàng, tôn trọng và hợp tác với trẻ. Kết quả sẽ thực sự tích cực và trẻ sẽ không phải khóc trong khi ngủ.
Hãy mang đến cho trẻ tình yêu và những gì chúng xứng đáng nhận được. Hãy nói cho con biết bạn yêu con bằng lời nói cũng như hành động. Trẻ sẽ ghi nhớ mãi mãi.
Quỳnh Trang (Theo familyshare)
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
https://saigonnhonews.com/doi-song/nhung-sai-lam-khi-rua-chen-dia/
Những sai lầm khi rửa chén dĩa
Động tác rửa chén sau khi ăn tưởng chừng đơn giản, nhưng nhiều thói quen từ năm nay qua năm khác trong việc rửa chén nếu không sửa, sẽ rất nguy hại đến sức khỏe.
Hãy tham khảo xem bạn có thói quen nào dưới đây để phải thay đổi không nhé!
Dùng quá nhiều xà phòng: Không phải cứ nhiều xà phòng thì chén dĩa sạch hơn. Bạn chỉ nên sử dụng lượng xà phòng theo đúng khuyến cáo của nhà sản xuất. Nhiều xà phòng quá mà rửa không kỹ, bạn sẽ ăn phải những chất tẩy rửa ấy cho lần sử dụng sau. Ngoài ra, xà phòng rửa chén không nhất thiết phải có chất tẩy rửa mạnh, như chất khử trùng, chất tẩy trắng, triclosan, hoặc một vài chất bị nghi ngờ là có thể gây ung thư. Các chuyên gia cho rằng mỗi lần rửa, bạn chỉ cần sử dụng một ít sản phẩm tẩy rửa, tráng qua nước sôi là có thể loại bỏ vi khuẩn và vệ sinh sạch chén đĩa.
Đổ nước rửa chén trực tiếp vào chén đĩa bẩn cũng là thói quen sai lầm. Làm vậy chỉ khiến chất tẩy rửa bám chặt vào chén dĩa mà thôi. Nếu rửa không sạch, phần chất tẩy rửa này sẽ sót lại trên chén dĩa. Tốt nhất, bạn nên cho một ít nước rửa chén vào khoảng nửa chén nước, sau đó hòa đều cho loãng ra và sử dụng mút rửa như bình thường. Sau khi rửa sạch chén với nước sạch, bạn nên dùng khăn khô lau qua, phơi ở nơi thoáng mát.
Miếng rửa chén xài quá lâu: Thứ bẩn nhất trong bếp chính là miếng rửa chén. Nghiên cứu cho thấy, miếng bọt biển rửa chén có thể chứa hàng nghìn vi khuẩn như E. coli và Salmonella trên mỗi inch. Những lỗ nhỏ li ti trên bọt biển là nơi thích hợp để lưu trữ vụn thức ăn thừa, đây chính xác là “ngôi nhà thân yêu” của vi khuẩn. Miếng rửa chén hay miếng bọt biển nên được vệ sinh sạch sẽ và nấu trong nước nóng sau mỗi lần sử dụng. Thường xuyên thay miếng rửa chén để bảo đảm vệ sinh.
Ngâm chén trước khi rửa: Nhiều gia đình không có thói quen rửa chén dĩa ngay sau khi ăn, mà ngâm qua đêm trong bồn rửa. Đây quả thực là một sai lầm nguy hiểm vì hóa chất có thể có thể ngấm sâu vào trong bề mặt của chén, dĩa, xoong nồi. Nếu chén dĩa hay đũa bằng gỗ, càng nguy hiểm hơn, vì hóa chất thấm vào gỗ không thể nào rửa sạch hết được. Cách tốt nhất là rửa sạch chén đũa ngay sau khi ăn xong, để tránh các loại vi khuẩn, nấm mốc có điều kiện sinh sôi nảy nở.
Tráng qua loa: Nhiều người không quá coi trọng vấn đề tráng nước sau khi rửa bằng nước rửa vì nghĩ rằng chỉ cần không nhìn thấy bọt là được. Tuy nhiên, hóa chất trong nước rửa nếu không rửa thật kỹ chắc chắn vẫn còn bám trên bề mặt. Tốt nhất bạn nên tráng đi tráng lại ít nhất ba lần nước cho sạch. Ngoài ra, bạn cũng nên tráng sạch chén dĩa bằng nước nóng để loại bỏ được hết hóa chất.
Cất chén dĩa và đũa còn ướt vào tủ: Sau khi rửa sạch, nếu xếp chén dĩa và đũa vào tủ và đóng chặt thì môi trường kín sẽ khiến chén lâu khô, đặc biệt là đũa, muỗng gỗ sẽ không thể khô hoàn toàn, dễ hình thành nấm mốc, có thể gây ngộ độc nếu bạn ăn trúng nấm bám trên bề mặt các đồ vật này. Tốt nhất, hãy phơi chén, dĩa, muỗng, đũa ra nắng cho thật khô trước khi đem cất vô tủ.
(Theo Brightside)
Đọc thêm:
-Sáu công dụng thần kỳ của gói hút ẩm
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
